System operacyjny w (na) komputerze

Zagłębiając się w Wikipedię, tematy: GNU, Linux, jądro (linux), kompilatory, działanie poszczególnych rzeczy, serwer X itd. Zaczyna do mnie docierać, że linux nie jest żadnym narzędziem, alternatywą, żadnym konkurentem, czy możliwością wyboru – to po prostu coś co ktoś stworzył, a inni dołożyli kilka swoich rzeczy i pojawiło się coś nowego i innego, a później ktoś wziął te rzeczy i zmienił i pojawiło się coś innego i nowego, i tak dalej.

Co to oznacza?

Że jądro linux powstało nie jako alternatywa Unix, to był projekt który opierał się TYLKO na innych założeniach jakie miał jego twórca Torvalds i tyle. Nikt mu nie kazał go pisać, nikt nie zmuszał go do tego, nikt nie wiedział że on coś takiego tworzy. To pokazuje gdzie byśmy byli jak by nie opublikowanie informacji o jądrze linux. A co by się stało, jak by Torvalds opublikował informację 3 lata później, niż to zrobił – gdzie wtedy byłby linux, jądro, programy, pulpity, ich rozwój – cały rozwój linux’a i jego zaplecza, oraz społeczności. Mogło by się stać tak, że to co powstało przy jądrze linux, mogło powstać przy unix.

Ale cofnijmy się do unix-a, lata ’70 lata ’80 – komputery wtedy były wielkimi szafami, które czasami wypełniły całe pokoje. Każdy taki komputerek działał na jakimś systemie, musiał na czymś takim działać, aby można było coś na nim robić, przecież to właśnie system/powłoka poleceń sprawia, że jak ktoś wpisał: ls – to pojawiała się lista plików. Ale nawet Unix to twór, który wcześniej był czymś innym, czyli MULTICS-em. To zmiany w tym systemie operacyjnym doprowadziły do pojawienia się Unix-a, a z Unix-a wyrósł linux ale o tym później. Problem z Unix’em był taki, że działo się to wszystko w obrębie jednej firmy. Można by rzec, że Unix był systemem działającym lokalnie, a nie globalnie. Unix był rozwijany przez firmę telekomunikacyjną, o czym warto pamiętać 🙂

Ale wszystko zmieniło się z… wyrokiem sądu w postępowaniu antymonopolowym przeciwko firmie AT&T będącej właścicielem Bell Labs, miała ona zakaz wchodzenia na rynek komputerowy. Unix nie mógł być z tego powodu wydany jako produkt – firma miała obowiązek udostępnienia swoich niezwiązanych z telefonami technologii każdemu zainteresowanemu podmiotowi. W przypadku Uniksa systemem zainteresowały się organizacje akademickie po opublikowaniu w Communications of the ACM artykułu mu poświęconemu[…]. – Wikipedia.
Własnie w ten sposób kiedyś każdy wiedział co robią inni: poprzez prasę techniczną.

I jeśli by się zagłębić w historię Unix-a, to ma się wrażenie że nie powstał on dla alternatywy. Powstał on dla jakiegoś celu i aby ten cel osiągnąć.

Dzięki wyrokowi sądu Unix zawitał do uczelni na świecie i nie tylko.

Tak naprawdę wyrok sądu odnośnie AT&T wobec Unix’a nie doprowadziła do wzrostu jego popularności. Ponieważ rozwój komputerów i internetu można szacować na lata ’80, gdzie pojawiły się pierwsze osobiste jednostki – komputer. Największym potentatem w tej dziedzinie było IBM i to dzięki tej firmie DOS, tym samym Microsoft stał się najbardziej rozpoznawanymi nazwami na świecie. Gdzie w tamtym czasie był Unix? Był, istniał – na uczelniach i w innych firmach. Co to oznacza? Że kiedy Dos zdobywał kolejne domy, unix po prostu był. Nawet nie wiem, czy ktoś brał go pod uwagę jako alternatywę wobec dos-a? Problem w tym, że rozwój Unix’a przysłużył się każdemu z systemów, jaki wtedy powstał: OS X, DOS. Jednak brak wyjścia do ludzi a zamknięcie go na uczelnie i inne mało znane firmy doprowadziło do tego, że to inni się rozpowszechniali, a nie unix. Ale jedno można przyznać, bez unix’a obecnie nie było innych systemów, ale unix’a a nie linux’a.

W roku 1991 […]. W tym samym roku fiński student Linus Torvalds rozpoczął pracę nad Linuksem, klonem Uniksa na komputery IBM PC. – Wikipedia

To dzięki internetowi linux się rozpowszechnił, to dzięki niemu mogły ruszyć pracę nad jądrem i to dzięki niemu twórca jadra linux ogłosił jego istnienie.

A patrząc na to, że najpierw był Unix – to raczej nie można powiedzieć, że zostało zrobione to dla alternatywy, ale dla innych przesłanek i idei. Nigdzie nie przeczytałem na wikipedia, że linux lub jądro linux powstało jako alternatywa dla windows lub os x. To trochę tak jak z tworzeniem programu: nie tworzę go dla alternatywy bo już jeden program jest: ale piszę go bo mam inne założenia i koncepcję odnośnie danego zagadnienia.
I przez ostatnich kilka dni przeczytałem masę wikipedii o linux, GNU, ich zasadach – i nigdzie nie zostało napisane że to co jest – to dla alternatywy przeciwko systemowi windows, że to przeciwko jakiemukolwiek systemowi. Torvalds mógł ale nie musiał ogłaszać prac nad jądrem i nie musiał go wydawać w 1991 roku, ale mógł nad nim dalej pracować, dogadać się z firmami i zacząć to jądro sprzedawać do urządzeń, maszyn lub innych robotów – mógł, no mógł. Mógł by też przesunąć jego wydanie o 3 lata i co by to oznaczało dla obecnego stanu rzeczy?
Linux nie jest konkurencją dla innych systemów. Ponieważ jednym z jego aspektów jest społeczność która go tworzy, angażuje się w jego rozwój i jego działania – nie ważne czy jest ktoś użytkownikiem, czy developerem – jeden wyłapie błąd i napisze o tym, a drugi go poprawi. Tym samym każdy kto korzysta z jakiegokolwiek dystrybucji jest częścią społeczności – bo bez internetu nie było by linux’a i nie było by społeczności.
I linux nie istnieje po to aby walczyć z innymi systemami, on istnieje bo ktoś tego chciał. I nikt nie kazał innym ludziom tworzyć systemu linux, jądro mogło by być wykorzystywane tylko do serwerów, albo innych zastosowań i pomyśleć, że jakby nie inne osoby, które chciały coś zrobić moglibyśmy teraz, dzisiaj nie siedzieć na tym co jest – dystrybucje.

Podobnie jest z każdym z was, nikt wam nie kazał instalować linux’a na swoim sprzęcie.
A to, że windows jest na każdym komputerze to ustalenia między tymi firmami i podpisania stosownych umów. A więc, decydując się na nowy komputer, musimy pogodzić się z tym jaki on ma system – ponieważ to producent danej maszyny bierze odpowiedzialność za to, co zostało zainstalowane – a jak wspomniałem, podpisał on stosowne zobowiązanie, więc każdy ładuje windows’a na dysk.

Wracając do tematy, to przecież moglibyśmy sobie siedzieć na unix, a jądro linux byłoby alternatywą – tak w tym przypadku to alternatywa, opcja. Co oznacza, że to użytkownicy + developerzy stworzyli iluzję i zakłamanie: że linux to konkurent windows i OS X. A to dlatego, że w czasie kiedy IBM wydał swój pierwszy komputer, inne firmy także to zrobiły. Co oznacza, że nie tylko IBM miało system operacyjny. Więc oznacza to, że systemów operacyjnych było więcej, nie tylko unix, nie tylko DOS – każda firma coś tam skleciła.

Przechodząc do linux’a, bardzo dobrym przykładem alternatywy w świecie linux’a jest… Hurd – gdzie nie jest to jądro systemu. Więc jak „to” co zostało stworzone na systemie linux działa także w oparciu o Hurd który jak wspomniałem nie jest jądrem, a jedynie zbiorem uprzywilejowanych serwerów działających w przestrzeni użytkownika i dostarczających takich usług jak system plików, obsługa terminala, dysku czy sieci reszcie systemu.

Więc dlaczego wiele osób dopatruje się w systemie linux jako alternatywy dla windows – jeśli linux tak naprawdę po to nie powstał. Ponieważ jak napisałem, linux to jądro, dopiero inne elementy sprawiają że powstaje z tego system operacyjny.
Można to porównać do silnika samochodu, czy mając silnik – sama stal zalana olejem – można go odpalić, można go uruchomić? I patrząc na Hurd i analogię do silnika to tak jak by rozebrać silnik na części i opakować każda w stalową powłokę i połączyć między sobą – ale nie tworząc jednej bryły jaką jest silnik.

Więc, czy system linux jako działająca dystrybucja to tak naprawdę twór, bo ktoś tam chciał mieć pulpit, inny chciał sterownik, a ktoś inny chciał posłuchać muzyki i dzięki temu powstało to co mamy obecnie? Bo jeśli nie, to poco powstało jądro linux? Po co powstał unix, poco powstał komputer?

I dla mnie, mówienie że linux to konkurent, alternatywa dla innych systemów to błąd. Ponieważ moim zdaniem prawdą jest to, że Linux rozumiany jako system operacyjny to po prostu drugi czy trzeci system operacyjny komputerowy jaki istnieje na świecie. A to, że Windows wybił się i jest najpopularniejszy, to tylko zasługa IBM, a później programistów Microsoftu. A że Microsoft dogadał się z firmami i korporacjami – czy to moja wina? Oni byli szybsi i zrobili to, czego obecnie brakuje systemowi linux zaplecza hardware, które zbudowało IBM DOS-owi.

Teraz można zrozumieć: dlaczego linux się nie popularyzuje. Ponieważ system bez komputera, bez maszyny na której mógłby pracować jest niczym, jest dyskietką, CD – które możemy sobie wyrzucić do kosza.
Dlatego ludzie od DOS-a poszli do producenta komputerów, bo oni wiedzieli że bez tegoż zaplecza ich pomysł, projekt nie wyjdzie po za pewne ramy, pewne firmy – co działo się z unix-em.

To pokazuje, że ogólnie rozumiana idea wolności w dobie globalnego internetu i większego parcia windows i OS X na domy, urządzenia mobilne, telefony sprawia, że linux nie ma co liczyć na duży udział w tym wyścigu. Ponieważ powyższa historia działań wielkich korporacji pokazuje, że linux nie wywodzi się sam od siebie, nie powstał jako konkurencja czy alternatywa dla DOS. A więc to co się urodziło i powstało koło linux’a to tak naprawdę wypadkowa innych osób, a nie coś co istniało już wcześniej. Ponieważ i tak najpierw był unix i to dzięki wyrokowi sądu pojawił się on na uczelniach i w innych firmach – które zamknęły go przed innymi. A pomyśleć: co by było gdyby taki wyrok nie zapadł? Za pewne nie było by i jądra linux i obecnych dystrybucji… bo firma AT&T (Bell) wykorzystała by go do swoich działań, działając podobnie jak IBM. A to oznaczałoby tylko jedno: pojawienie się jednego systemu unix, jako konkurencja dla DOS-a, czy OS X. Ale że tak się nie stało, a prace rozbiły się na wiele. Dzięki też takiemu rozbiciu powstał linux, powstał też HURD. Tylko że problem leży w przypadłości unix’a – rozdrobnienie: grupy developerów pracują w firmach nad różnymi projektami, alternatywami tego co już jest i próbują wyprzedzić innych. Mogę tylko podejrzewać że wiele projektów nie ujrzało światła dziennego, nie usłyszano o nich. Obecnie mamy realne pokazanie że to prawda: gnome-shell i Unity – gdzie oba projekty to alternatywy dla siebie, ale nie są to konkurencje dla pulpitu windows – który ma całkiem inne założenia i działa na innych zasadach. Dlatego, to co stworzone w świecie linux musi być porównywane do tego co w tym świecie się znajduje.

Więc, można rzec że linux to system, który jest wypadkową historii. Ponieważ rozumiem, jak by on powstał od podstaw jak DOS, ale że tak się nie stało to nie można go porównywać do windows’a czy OS X. I może to paradoks, ale w momencie kiedy jądro linux będzie wydawane na przełomie roku lub dwóch, będzie można powiedzieć że jest ono stabilne – czyli że zawiera ono w sobie to co potrzebne do normalnego działa, które nie potrzebuje ingerowania w jego głęboką strukturę. Bo czy jadro systemu windows jest aktualizowane co kilka miesięcy – czy raczej nowe wydanie systemu zawiera nową jego wersję. Jeśli tak, to idea windows, a idea systemu linux jest dwoma biegunami i nie można ich porównywać, ani stawiać koło siebie. Można było by to robić, jakby windows był choćby podobny do linux’a i otrzymywał by on nową wersję jądra co kilka miesięcy, podobnie też i z innymi elementami systemu. Podobnie z systemem od Apple, który bliższy jest idei windows, niż linux. A to dlatego, że to linux nadrabia czas poprawiając błędy, wprowadzając działanie różnych urządzeń do jądra, naprawiając to co było złe w przeszłości.

Tylko w tym przypadku to już nie windows dyktuje warunki rozwoju programom, sterownikom, komputerom. Teraz to inni zaczynają dyktować warunki windows – aby był on dostosowany do ich potrzeb. Teraz rozumiecie dlaczego gnome-shell wygląda jak wygląda, dlaczego pojawiło się unity, dlaczego windows będzie miał kafelki – bo tego oczekują użytkownicy: upraszczania systemu i korzystania z niego do granicy możliwości.

Pytanie, gdzie w tym wszystkim jest linux, który nie wyszedł po za sferę linii poleceń… co uczynił windows w XP, odcinając się od powłoki DOS, czyniąc to czego nigdy nie doczeka się linux.
Linux stanie się popularny na komputerach dopiero wtedy kiedy połowa komputerów w każdym markecie będzie posiadać jakąkolwiek dystrybucję. Tylko że w tym czasie komputer, jako komputer może zostać wyparty przez tablety i inne urządzenia, na których będą rządzić inne systemy. Co będzie oznaczać kolejną powolne odkuwanie 1% systemu na rzecz linux właśnie na nowych urządzeniach i tak w kółko.

I na koniec taka myśl: czy linux nie przypomina trochę idei rozdawania ciasta koło straganu ze słodkimi bułeczkami – co wybierze konsument: próbę upieczenia samemu bułeczki, czy może po prostu kupi sobie jedną wraz ze sztucami i zje w domu.